De geschiedenis van Hertog Jan

Het verhaal van Hertog Jan Bier begint toen Allied Breweries in oktober 1980 besluit haar fabriek in Arcen (en de daaraan gekoppelde bottellijn in Helmond) te sluiten. Hiermee zien Toon van de Reek (bioloog), Kees Goos (boekhouder) en Choen Son Tan (elektrotechnicus) kans om hun langgekoesterde wens om ambachtelijk bier te brouwen in vervulling te laten gaan. Ze besluiten de uit 1915 stammende brouwerij te huren en geschikt te maken om er speciaalbieren van hoge gisting te brouwen. De nieuwe onderneming krijgt de naam Arcense Stoombierbrouwerij. In mei 1980 starten de drie initiatiefnemers, aangevuld met twee medewerkers waaronder brouwmeester Jan Steegs, met de verbouwing. In september 1981 wordt dan het eerste bier geproduceerd en op de markt gebracht onder de merknaam "Hertog Jan".

Hoge gisting

Het bier dat in de Arcense Stoombierbrouwerij wordt gebrouwen, zijn bovengistende biersoorten. De temperatuur in de grote gisttanks, waarin suikers worden omgezet in alcohol en koolzuur en waarin feitelijk bier ontstaat, ligt tussen de 15 en 23 graden. De gist komt na enkele dagen als een schuimende massa op het bier-in-wording drijven. „Door de hoge temperatuur kan er wel veel eerder wat fout gaan bij dit gistingsproces. We moeten uiterst precies zijn bij het reinigen en ervoor zorgen dat geen vreemde bestanddelen in de gistkuipen terecht komen of achter blijven", zo licht Toon van de Reek toe in een interview dat hij in 1983 gaf aan het Limburgs Dagblad.

Grand Prestige

In 1983 komt ook Grand Prestige op de markt. In eerste instantie heet het bier "Magnus Grand Prestige" en vanaf 1988 krijgt het de naam "Hertog Jan Grand Prestige". Grand Prestige is met 9% tot 10% het zwaarste bier van Nederland. Het wordt gebrouwen met water, pilsmout, Münchener mout, kleurmout, tarwemout en aangevuld met Hallertauer hop en volgens het etiket wordt er ook karamel (E150c) als kleurstof toegevoegd. De smaak is licht zoet met een elegant bittertje. De Grand Prestige gist na in de fles, net zoals bijvoorbeeld Orval. Het bier kan mede daardoor lang bewaard worden. Veel langer dan de houdbaarheidsdatum van twee jaar na bottelen die op de fles staat. Het lageren kun je zelf doen, maar je kunt dit ook aan de brouwerij overlaten. Je moet je fles dan binnen 8 jaar hoogstpersoonlijk komen ophalen. Bij het lageren op de fabriek kun je ervoor kiezen om het bier negen maanden te laten rijpen in houten vaten waarin voorheen Bourbon, Goose Island bier, Port of Cognac heeft gezeten.
Na 6 jaar is het bier het lekkerst. Door de ouderdom zal de schuimkraag dun zijn, maar de smaak is veel subtieler en doet denken aan een goede port.

Pilsner

In de overeenkomst die de oprichters in 1980 met Allied Breweries sloten, werd vastgelegd dat in de Arcense brouwerij uitsluitend bier van hoge gisting mocht brouwen. Het produceren van het laag gistende pilsner was daarmee uitgesloten. Toen de brouwerij echter in 1993 weer in handen kwam van Allied Breweries, was er geen reden meer om deze regel te handhaven. Toen in datzelfde jaar de maas overstroomde en de brouwerij aanzienlijke schade opliep, werd besloten om de brouwerij te voorzien van lagerkelders zodat in Arcen weer pils gebrouwen kon worden. Op de website van Hertog Jan staat dat het plaatsen van de lagerkelders op verzoek van de brouwers gebeurde, maar mogelijk dat de nieuwe eigenaren een kans zagen het merk Hertog Jan bij een groter publiek bekend te maken. In 1993 bestond de Nederlandse biermarkt namelijk nog voor 98% uit pils en was de markt voor speciaalbieren maar zeer beperkt.

Hertog Jan Pilsner wordt gebrouwen met water, gerstemout, maïs, gerst en hop. Hierbij valt op dat er maïs en (ongemoute) gerst verwerkt wordt. Hiermee voldoet het bier niet aan het Duitse Reinheitsgebot die voorschrijft dat bier uitsluitend mag bestaan uit water, gemoute gerst en hop. Het gebruik van ongemoute gerst en maïs resulteert in lagere productiekosten, maar ook een lichtere kleur van het bier.

Het merk Hertog Jan werd in de loop van de jaren, mede door een uitgekiende marketingstrategie, steeds bekender. De Nederlandse consument heeft voor dit premium pils de hoogste waardering en is daardoor ook bereid om iets meer te betalen. Het succes is zo groot dat de brouwerij in Arcen niet meer aan de vraag kan voldoen en dat is waarschijnlijk ook de reden waarom de productie van pilsner verplaatst werd naar de Dommelsch Brouwerij in het Brabantse Dommelen. Deze brouwerij is eveneens eigendom van AB Inbev, waarin Allied Breweries uiteindelijk opging. Mail de redactie