Onthaasten in Småland, Zweden

Solhäll

Het zijn maar een paar huizen. Een gehucht, meer is het niet. Als je er niet bewust naar toe rijdt, kom je er niet voorbij. Dat is eigenlijk het meest charmante aan Ormeshaga. het is rustig gelegen aan het meer Rottnen en ligt in bossen tussen Hovmantorp in het Noorden en de weg van Lessebo naar Linneryd in het zuiden.
In Ormeshaga staan een aantal vakantiehuisjes (stugas) die het hele jaar door worden verhuurd. Eén daarvan is Solhäll; een huisje voor vier personen dat op loopafstand van het meer ligt. Het huisje is perfect onderhouden, schoon en van alle gemakken voorzien. Zo beschikt het bijvoorbeeld over een veranda die met glazen schuifpuien te sluiten is, waardoor je ook bij wat slechter weer "buiten" kunt zitten. Het beschikt over twee slaapkamers met in elke kamer twee bedden, waardoor er voor 4 personen plaats is. De kleine badkamer is voorzien van toilet en een nette geheel betegelde douche. Het water is afkomstig uit een eigen put onder het huis en wordt door middel van omgekeerde osmose gefilterd waardoor het water uit de kraan kunt drinken. De filter staat in de technische ruimte waar ook een wasmachine en wasdroger staat. De woonkamer beschikt over een houtkachel en in de keuken vindt je een ruime koelkast met diepvries (2 lades), elektrische kookplaat, magnetron, oven, broodrooster en koffiezetapparaat.
Naast het huisje staat een klein schuurtje waar de auto geparkeerd kan worden en waar ook de sauna te vinden is met voor de liefhebbers een koud water buitendouche. Wanneer je een paar meter naar het meer loopt kom je bij je eigen aanlegsteiger en indien gewenst kan je een (motor)bootje huren om het water op te gaan om te vissen. Solhäll op Google Maps

Sfeer proeven

• 

  Fika

  Lisa Mikulski/Flickr
  Zweden zijn dol op hun fika. Dat zijn pauzes om 10.00 en 15.00 uur. Tijdens deze pauzes neemt men even kop koffie met iets lekkers. En dit lekkers is meestal in de vorm van Fikabröd, oftewel een gebakje. Het woord fika is een verbastering van het woord koffie, maar het betekend ook "ergens naar toe leven" oftewel een welverdiende pauze met een traktatie. Deze traktaties vind je bij Pebbes Konditori in Lessebo. Koffie is niet noodzakelijk: Zweden gebruiken fika ook voor thee, sap of limonade (zoals BOB's perensap).
• 

  Knäckebröd

  Grännaknäcke
  In Nederland kennen we knäckebröd vooral het knapperige brood van het merk Wasa. In Zweden zijn er nog veel meer producenten van knäckebröd. Een speciale bakker vindt je in Gränna. In dit mekka van de zuurstokken zou je zoiets gezonds niet verwachten, maar bij Grännaknäcke maken ze van roggemeel, tarwemeel, lijnzaad, zonnebloempitten, sesamzaad en een heel klein beetje water een heel speciale soort knäckebröd.
• 

  Kräftskiva

  Carolina Romare/imagebank.sweden.se
  Ieder jaar in augustus worden in Zweden de kräftskiva (kreeftenfeesten) gehouden. Tijdens deze feesten nodig je vrienden uit om samen gekookte rivierkreeften te eten, gecombineerd met andere hapjes en drank. De rivierkreeftjes worden gekookt in zoutwater waaraan dille wordt toegevoegd.
  Een rivierkreeft heeft op zich weinig vlees en je moet wel weten wat je wel en en vooral wat je niet kunt eten. In deze video wordt uitgelegd hoe je een kreeft ontleedt. Houdt er wel rekening mee dat een rivierkreeft wel iets kleiner is dan de kreeft op het filmje.
  De kreeftjes kun je (diepbevroren) in de supermarkt kopen, maar je kunt ook zelf het meer op gaan. Hiervoor heb je een fuik nodig, wat aas (in stukken gesneden baarsjes). Dit laat je 's avonds in het meer op ondiepe plekken naar de bodem zakken. De volgende morgen zitten er met wat geluk wel 10 tot 15 kreeften in de fuik.
• 

  Polkagris

  In 1859 vond Amalia Eriksson de Polkagris uit. Deze zuurstok wordt gemaakt van suiker, pepermunt en een klein beetje azijn. Amalia was met een jonge weduwe die aan het bestuur van het vissersplaatje Gränna toestemming vroeg om een bakkerswinkel te beginnen waar ze onder andere haar zuurstokken ging verkopen. Na haar dood in 1923 nam haar dochter Ida haar zaak over haar overlijden in 1945.
  In de jaren vijftig van de vorige eeuw hervatten verschillende ondernemers de productie van de zuurstoffen en daarmee groeide Gränna tot zuurstokkenhoofdstad van Zweden en vind je in de hoofdstraat van het dorpje verschillende winkels waar je live de productie van de Polkagrisar kunt volgen. Bekende winkels zijn Grenna Polkagriskokeri, PolkaPrinsen en Polka Pojkarna.

Uitstapjes

• 

  Kosta

  KostaBoda.se
  Het dorpje Kosta is onlosmakelijk verbonden met en ontstaan door de gelijknamige glasfabriek. Deze verbondenheid wordt steeds verder uitgebouwd door Orrefors Kosta Boda AB. Dit doen ze door rondom de fabriek verschillende activiteiten te ontplooien om publiek naar Kosta te trekken. Hierbij moet je denken aan bezichtiging van het fabricageproces, een kunstgalerie en grote winkels waar alles van Orrefors en Kosta Boda te koopt wordt aangeboden.
  Naast de fabriek liggen het Kosta Outletcenter, het Kosta Art Hotel. Voor een kopje koffie met gebak is
• 

  Målerås Glasbruk

  In de glasbruk (glasfabriek) van Målerås heeft zich gespecialiseerd in de productie van glaskunst zoals bijvoorbeeld gegraveerd glas waarbij glas gegoten wordt en vervolgens aan de achterzijde gegraveerd en beschilderd wordt om aan de voorzijde een 3D effect te veroorzaken. De fabriek en het daarbij horende dorp heeft roerige tijden door gemaakt. Het begon in 1890, maar in 1917 brandde de houten fabriek af. De werknemers herbouwden daarna de fabriek in steen, maar omdat er geen geld was om steen te kopen, werden de stenen zelf gebakken. In 1977 kocht Kosta Boda de fabriek. Mats Jonasson was ontwerper bij Målerås en toen Kosta Boda in 1981 besloot de fabriek te sluiten, overtuigde hij de inwoners van het dorpje de aandelen van Kosta Boda terug te kopen.
  In 1989 bood Orrefors de burgers ongeveer 50 keer de oorspronkelijke investering. Jonasson wist echter een groot deel van de inwoners te overtuigen om de aandelen aan hem te verkopen tegen 40 keer de waarde en daarmee werd Mats Jonasson meerderheidsaandeelhouder en dat is hij nog steeds.
  
  De fabriek is te bezoeken en vanuit de fabriekswinkel kun je naar tweede verdieping een kijkje nemen op de werkvloer.
• 

  Orrefors Park

  In de zomer van 2017 werd het Orrefors Park geopend. In dit parkje staat een paviljoen waar dagelijks glas geblazen wordt. Hiermee is de wens vervuld om ook in Orrefors mensen te laten genieten van de kunst van het glasblazen. Door de overname van Orrefors door Kosta Boda concentreerden alle toeristische activiteiten zich steeds meer in het plaatsje Kosta en hing Orrefors er maar een beetje bij.
  Vandaar dat een aantal mensen uit het dorp besloten om, zonder medewerking van Orrefors Kosta Boda AB, via crowdfunding een park in te richten waar jonge glasblazers het ambacht van glasblazen kunnen beoefenen en tonen aan het publiek.
• 

  Grönåsen elandenpark

  Op de weg van Kosta naar Orrefors ligt het Grönåsen elandenpark. Dit park bestaat uit een afgezet gebied waarin elanden verblijven. Als bezoeker kun je er omheen wandelen en dan maar hopen dat je een eland aantreft. Verder beschikt het park over een (heel) klein museum en een winkel waar je alles kunt kopen waar een eland op staat.
  Ten slotte kun je ook elanden proeven. In de winkel zijn worsten te koop, die vervolgens ter plekke op een grote houtbarbecue kunnen worden gebraden. Erg leuk om te doen en ook erg lekker.
• 

  Gränna en Jönköping

  Het dorpje Gränna ligt ongeveer twee uur rijden van Solhäll vandaan, maar zeker de moeite waard, hoewel het zeer toeristisch is. Het dorpje heeft 2.500 inwoners, maar jaarlijks komen er miljoenen bezoekers naar Gränna om te kijken naar de productie van zuurstokken. Dit kan dan ook in bijna iedere winkel aan de hoofdweg die dwars door het dorp loopt.
  Buiten de hoofdstraat met zijn winkeltjes is er niet veel meer te zien behalve het Vättermeer waaraan het dorpje gelegen is. Vandaar dat een bezoek aan Gränna goed te combineren is met een bezoek aan de stad Jönköping. In het centrum kun je winkelen en heerlijk lunchen bij Bernards Atollen.

Mail de redactie